Phân loại dầu thô
Dầu thô, còn được mệnh danh là “vàng đen”, là một loại nhiên liệu hóa thạch tự nhiên và đã trở thành một loại hàng hóa thiết yếu trong các nền văn minh hiện đại. Đây là nguyên liệu thô chính để sản xuất xăng dầu, nhựa, chất hóa học, và nhiều mặt hàng phục vụ đời sống thường thức cũng như hoạt động sản xuất công nghiệp. Với nhu cầu sử dụng năng lượng toàn cầu ngày càng tăng, dầu thô có mặt trong mọi phương diện, từ vận chuyển đến sản xuất điện, và là một phần không thể thiếu trong các cỗ máy kinh tế. Thế giới hiện đang tiêu thụ khoảng 100 triệu thùng dầu mỗi ngày, phục vụ ngành vận chuyển, các hoạt động sản xuất công nghiệp và sử dụng năng lượng trong nước.
Dầu Brent và dầu WTI (West Texas Intermediate) là hai loại dầu thô được sử dụng phổ biến nhất. Tầm quan trọng của chúng được thể hiện qua sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá cả và xu hướng thị trường, mỗi loại đại diện cho một cơ chế thị trường với các đặc trưng tinh chế dầu của từng khu vực.
Dầu Brent là gì?
Hợp đồng tương lai (CFD) dầu Brent UK: UKOIL.MMMYY là một sản phẩm CFD phản ánh giá trị của dầu Brent từ Vương quốc Anh, và là một trong những chỉ số tham chiếu được công nhận rộng rãi nhất trên toàn cầu. Tên của nó được đặt theo mỏ dầu Brent, một vùng nằm giữa Vương quốc Anh và Na Uy trên Biển Bắc. Loại dầu này có tính “ngọt” do hàm lượng lưu huỳnh thấp, lý tưởng để chế biến thành xăng dầu và diesel. Nhờ vào vị trí khai thác và chất lượng tốt mà dầu Brent đã trở thành tiêu chuẩn quan trọng cho giá dầu tại châu Âu, châu Phi, và Trung Đông. Gần hai phần ba hợp đồng dầu thô trên thế giới được định giá dựa vào dầu Brent, càng chứng tỏ tầm quan trọng của nó trong thị trường năng lượng toàn cầu.
Ví dụ: Do có liên kết chặt chẽ với các thị trường châu Âu, giá dầu Brent thường sẽ ảnh hưởng đến chi phí xăng dầu trên toàn châu Âu và châu Phi. Trong các giai đoạn bất ổn địa chính trị tại Trung Đông, giá dầu Brent có thể tăng vọt do các mối quan ngại về nguồn cung, ảnh hưởng đến mọi phương diện khác, từ giá xăng dầu đến chi phí dầu đốt.
Dầu WTI là gì?
Hợp đồng tương lai (CFD) dầu WTI Mỹ: USOIL.MMMYY đại diện cho một hình thức CFD dựa trên giá trị của dầu WTI, nguồn dầu thô lớn mạnh được lấy làm chỉ số tham chiếu, chủ yếu được khai thác tại các mỏ dầu ở bang Texas, Oklahoma và các bang lân cận. WTI nhẹ và ngọt hơn cả dầu Brent, với hàm lượng lưu huỳnh thấp hơn. Nhờ vậy, nó cũng là nguyên liệu lý tưởng cho sản xuất xăng dầu, và thường được chuộng sử dụng tại các thị trường Mỹ. Dầu thô WTI chủ yếu được định giá trên Sàn giao dịch hàng hóa New York (NYMEX), và giá của nó là một chỉ số tham khảo đáng tin cậy cho mọi dao động thị trường dầu tại Mỹ.
Ví dụ: Giá dầu WTI ảnh hưởng trực tiếp đến giá xăng dầu trên khắp nước Mỹ. Chẳng hạn như trong đại dịch Covid-19, nhu cầu tại Mỹ giảm mạnh, khiến giá dầu WTI sụt đến mức kỷ lục. Vì dao động tạm thời này mà người tiêu dùng Mỹ cũng hưởng lợi từ giá xăng dầu giảm.
Điểm khác nhau giữa dầu Brent và dầu WTI
Nguồn khai thác và sức ảnh hưởng thị trường
Dầu WTI: Dầu WTI chủ yếu được cung cấp từ các mỏ dầu tại Mỹ, nhất là ở bang Texas, Oklahoma và các vùng lân cận. Dầu WTI có vai trò quan trọng hơn đối với thị trường Mỹ vì nó được khai thác ngay trong nước và là một chỉ số luôn được dõi theo nhằm xác định xu hướng cung-cầu dầu thô của Mỹ. Dầu WTI được vận chuyển đến Cushing, Oklahoma, một cơ sở trữ dầu then chốt với mạng lưới ống dẫn sâu rộng khắp cả nước. Do công tác sản xuất và hệ thống phân phối nội địa, giá dầu WTI chủ yếu phản ánh diễn biến thị trường tại Mỹ.
Dầu Brent: Dầu Brent được khai thác từ các mỏ dầu trên Biển Bắc, giữa Vương quốc Anh và Na Uy. Giá dầu Brent được xem là giá tiêu chuẩn trên thế giới, có sức ảnh hưởng đến các thị trường ở châu Á, châu Phi và Nam Mỹ. Điều này cho thấy dầu Brent có độ lan tỏa rộng khắp hơn dầu WTI trên quy mô toàn cầu, và luôn được ưu tiên làm thước đo tham khảo để định giá các hợp đồng và xuất khẩu dầu quốc tế, nhất là ở các khu vực ngoài nước Mỹ.
Chất lượng và đặc điểm trong tinh chế
Độ đặc và tỷ trọng API: Dầu WTI được xếp vào loại dầu thô “nhẹ” vì nó có độ đặc thấp. Tỷ trọng API của dầu WTI là khoảng 39,6, nên nó là một trong những sản phẩm dầu nhẹ nhất mà con người có thể khai thác. Trong khi đó, cũng được phân loại là dầu nhẹ, dầu Brent có chỉ số API thấp hơn nữa (khoảng 38), nên nó có phần đậm đặc hơn dầu WTI.
Hàm lượng lưu huỳnh: Cả dầu WTI lẫn dầu Brent đều được cho là có tính “ngọt” vì hàm lượng lưu huỳnh thấp của chúng. Tuy nhiên, dầu WTI (với hàm lượng lưu huỳnh khoảng 0,24%) được cho là ngọt hơn dầu Brent (hàm lượng lưu huỳnh 0,37%). Vì đặc trưng này mà cả hai đều là sản phẩm dầu thô dễ chế biến và phù hợp cho sản xuất xăng dầu và diesel. Nhưng do hàm lượng lưu huỳnh thấp hơn nhiều nên dầu WTI dễ tinh chế hơn và thường được chọn để sản xuất xăng dầu chất lượng cao, nhất là cho nước Mỹ.
Ví dụ: Vì dầu WTI nhẹ và ngọt hơn, nên Mỹ chuộng dùng nó để tinh chế thành xăng dầu, khiến cho giá thành xăng dầu trong nước chịu ảnh hưởng bởi WTI. Ngược lại, do đặc điểm nặng và chua hơn, dầu Brent phù hợp hơn với nhu cầu sử dụng dầu đa dạng ở châu Âu, bao gồm sản xuất diesel.
Giá thành và chênh lệch giá WTI-Brent
So sánh lịch sử giá: Dầu WTI thường được giao dịch với giá rẻ hơn một chút so với dầu Brent, do vị trí địa lý và các yếu tố về logistic. Mức chênh lệch giá trung bình giữa dầu WTI và dầu Brent có thể thay đổi từ vài USD đến hơn 10 USD mỗi thùng, tùy thuộc vào bối cảnh thị trường. Ví dụ, trong năm 2011, chênh lệch giá WTI-Brent kéo giãn khoảng cách do tình trạng trì hoãn vận chuyển tại Mỹ, buộc dầu WTI phải bán giá rẻ hơn đáng kể so với dầu Brent.
Ảnh hưởng của thị trường lên mức chênh lệch: Giá dầu WTI chịu ảnh hưởng lớn từ nguồn cung và kho trữ ở Mỹ. Nếu sản lượng dầu tại Mỹ tăng lên trong khi nhu cầu sử dụng nội địa hoặc xuất khẩu vẫn bị hạn chế, thì giá WTI sẽ giảm so với dầu Brent. Mặt khác, dầu Brent nhạy cảm hơn với các yếu tố nước ngoài như chiến tranh Trung Đông, lựa chọn của tổ chức OPEC và nhu cầu tinh chế từ châu Âu.
Xu hướng hiện tại: Chênh lệch giá WTI-Brent hiện nay đã bình ổn hơn, nhờ vào cơ sở hạ tầng ống dẫn được nâng cấp và năng lực xuất khẩu gia tăng ở Mỹ. Tuy nhiên, những sự kiện như bão lớn gây thiệt hại cho nhà máy lọc dầu ở Bờ Vịnh hoặc tình trạng căng thẳng địa chính trị có thể dẫn đến sự phân kỳ trong ngắn hạn.
Đọc thêm về nguyên nhân dầu Brent đắt hơn dầu thô Mỹ.
Vận chuyển và kho trữ
Dầu WTI: Dầu WTI chủ yếu được vận chuyển thông qua mạng lưới ống dẫn rộng khắp trên nước Mỹ đến một trung tâm kho trữ dầu tại Cushing, Oklahoma. Mạng lưới nội địa này là nguyên nhân chung khiến dầu WTI khó vươn ra toàn cầu, dù sản lượng xuất khẩu dầu thô của Mỹ đã tăng lên trong những năm gần đây nhờ vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng. Hạn chế về kho trữ ở Cushing cũng ảnh hưởng lớn đến giá dầu WTI. Ví dụ, vào tháng 4, năm 2020, khi kho trữ tại Cushing đã đầy, các hợp đồng tương lai WTI đều điêu đứng do thiếu kho trữ dầu.
Dầu Brent: Vì được sản xuất tại Biển Bắc và hầu như được vận chuyển bằng đường biển, việc giao thương quốc tế cũng dễ dàng hơn. Khả năng tiếp cận từ đường biển đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân phối dầu Brent đến các châu lục khác, góp phần tạo danh tiếng trên thị trường toàn cầu. Đặc tính vận chuyển đường biển của dầu Brent cũng giúp nó trở thành chỉ số tham chiếu hữu ích hơn cho các hợp đồng dầu thô quốc tế.
Ví dụ: Giá dầu rớt thê thảm vào năm 2020 đã cho thấy những thách thức trong kho trữ dầu WTI, trong khi dầu Brent lại duy trì sự ổn định nhờ vào tính linh hoạt trong vận chuyển quốc tế.
Ảnh hưởng thị trường và độ tiếp cận toàn cầu.
Dầu WTI: Chủ yếu làm chỉ số tham chiếu giá cho thị trường Mỹ, dầu WTI ảnh hưởng trực tiếp đến giá xăng dầu nội địa của quốc gia này. Do hạn chế về mặt địa lý, dầu WTI không chịu tác động nhiều bởi các sự kiện địa chính trị toàn cầu. Tuy nhiên, các yếu tố như chính sách của Mỹ, thảm họa thiên nhiên và sản lượng nội địa đều ảnh hưởng trực tiếp đến giá dầu WTI.
Dầu Brent: Dầu Brent có sức lan tỏa rộng hơn trên thế giới vì nó là một chỉ số tham chiếu toàn cầu. Giá của dầu Brent thường phản ánh tình trạng cung-cầu của thế giới, ví dụ như các quyết định của tổ chức OPEC, các sự kiện địa chính trị tại Trung Đông, và thay đổi trong nhu cầu ở châu Âu. Nhờ vậy, dầu Brent đã trở thành một yếu tố dự đoán hữu hiệu hơn cho thị trường dầu ở quy mô toàn cầu. Nó hiện là chỉ số tham chiếu cho hơn hai phần ba hợp đồng dầu thô trên toàn thế giới.
Ví dụ: Căng thẳng Trung Đông, như ở Iran và Ả Rập Saudi, thường sẽ khiến giá dầu Brent tăng mạnh do lo ngại về tình trạng gián đoạn nguồn cung. Những căng thẳng kiểu này thường không ảnh hưởng trực tiếp đến dầu WTI, vì nó chủ yếu hoạt động trong thị trường Mỹ.
Cách giao dịch dầu Brent và dầu WTI
Giao dịch dầu thô, chẳng hạn như dầu WTI và dầu Brent, là một hình thức phổ biến đối với các nhà đầu tư mong muốn tham gia thị trường dầu thô toàn cầu. Sau đây là một vài loại hình giao dịch chúng:
Hợp đồng chênh lệch (CFD): CFD cho phép nhà giao dịch đầu cơ dựa trên dao động giá dầu mà không phải sở hữu tài sản cơ sở. Hình thức này đặc biệt phổ biến ở châu Âu, nơi các nền tảng như ATFX giúp nhà giao dịch tận dụng và kiếm lời cả khi giá tăng và giảm. Các nhà đầu tư có thể giao dịch CFD dầu thô Brent Anh: UKOIL.MMMYY và CFD dầu thô WTI Mỹ: USOIL.MMMYY.
Hợp đồng tương lai: Hợp đồng tương lai là loại hình trực tiếp nhất, cho phép nhà giao dịch mua bán dầu ở một mức giá định trước vào một ngày cụ thể trong tương lai. Hợp đồng tương lai WTI thường được giao dịch trên sàn NYMEX, còn dầu Brent thì trên Sàn giao dịch liên lục địa (ICE). Vì tính biến động của giá dầu, giao dịch hợp đồng tương lai đòi hỏi nhà giao dịch phải có mức chịu rủi ro cao.
Tìm hiểu thêm về cách giao dịch hợp đồng tương lai và quyền chọn dầu thô.
Quỹ hoán đổi danh mục (Quỹ ETF): Quỹ ETF là một cách tiếp cận thị trường giao dịch dầu đơn giản hơn dành cho nhà đầu tư, nếu họ không muốn giao dịch hợp đồng tương lai trực tiếp. Ví dụ như Quỹ USO dành cho dầu WTI và Brent Oil Fund dành cho dầu Brent.
Cổ phiếu công ty dầu mỏ: Các nhà đầu tư cũng có thể tiếp cận thị trường một cách gián tiếp bằng cách mua cổ phiếu của các công ty dầu mỏ, vì lợi nhuận của họ thường có liên kết với giá dầu. Các công ty như ExxonMobil, Chevron, và B.P. đều chịu tác động khi giá dầu WTI và dầu Brent thay đổi.
Ví dụ: Giá dầu có thể tăng cao trong các giai đoạn nhu cầu đạt đỉnh, ví dụ như vào mùa đông ở Bắc bán cầu. Nhà giao dịch có thể kiếm lời từ giá dầu bằng cách tận dụng các dao động theo mùa thông qua hợp đồng tương lai hoặc CFD.
Đọc thêm về cách giao dịch dầu thô cho người mới bắt đầu.
Các chỉ số tham chiếu chính đối với giá dầu
Dầu WTI và dầu Brent không chỉ là chỉ số tham chiếu duy nhất trong thị trường dầu toàn cầu. Các sản phẩm đáng chú ý khác bao gồm:
Dầu Dubai/Oman: Dầu Dubai/Oman nặng và chua hơn dầu Brent và WTI, nên được xem là chỉ số tham chiếu cho các loại dầu ở khu vực Vịnh Ba Tư.
Giỏ dầu OPEC: Giỏ dầu Opec là giá dầu trung bình từ các quốc gia thuộc tổ chức OPEC, được dùng để theo dõi mức cung-cầu trên thế giới trong nội bộ tổ chức.
Các chỉ số tham chiếu này giúp giá dầu được chuẩn hóa ở mọi nguồn khai thác và chất lượng, mang lại tính minh bạch cho thị trường toàn cầu, và định hướng các phương án chuỗi cung ứng.
Kết luận
Việc nắm rõ sự khác nhau giữa dầu WTI và dầu Brent là rất cần thiết cho những ai quan tâm đến ngành năng lượng toàn cầu. Trong khi WTI có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị trường Mỹ, thì dầu Brent đóng vai trò sống còn ở châu Âu, châu Phi và những khu vực khác nữa. Cả hai đều cần thiết trong việc định giá nhưng có những phản ứng khác nhau đối với các sự kiện toàn cầu, như mâu thuẫn địa chính trị và thay đổi trong cung-cầu. Các chỉ số tham chiếu này cho phép nhà giao dịch kiếm tiền từ cơ chế thị trường thông qua hợp đồng tương lai, quỹ ETF, CFD và cổ phiếu công ty dầu mỏ.
Giao dịch dầu thô Brent và WTI cùng ATFX
ATFX là một nền tảng dễ sử dụng để giao dịch dầu thô bằng sản phẩm CFD. ATFX cho phép nhà giao dịch đầu cơ dựa trên dao động giá dầu WTI và dầu Brent mà không phải mua dầu. Sự linh hoạt này giúp nhà giao dịch kiếm lời cả khi giá tăng và giảm, đồng thời tận dụng vị thế để có được những ưu đãi tối đa. Nền tảng ATFX cũng cung cấp các công cụ quản trị rủi ro, chênh lệch giá cạnh tranh, và nghiên cứu thị trường cấp độ chuyên môn nhằm hỗ trợ nhà giao dịch ở mọi trình độ.
